M.Ö. 1.yüzyılda Prusias ad Hypium ve 12 Kent Birliği
- Zerrin Avan
- 19 saat önce
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 2 saat önce
Konuralp . Araştırma Yazısı .
Yazan: Zerrin Avan
Roma’nın Anadolu Politikası ve Bithynia Krallığı’nın Sonu
MÖ.1.yüzyıl, Prusias ad Hypium’un Roma egemenliğine geçtiği, fakat yerel özerkliğini koruyarak klasik anlamda bir “kent devleti” (polis) olarak varlığını sürdürdüğü önemli bir geçiş dönemidir. Aynı zamanda bu süreç, Roma’nın Anadolu’da eyalet sistemine geçişinin ve şehirlerin Roma kültürüne entegre edilmesinin başlangıcıdır.
Prusias ad Hypium, Hellenistik dönemde Bithynia Krallığı’na bağlı önemli bir kentti.
MÖ. 74 yılında, Bithynia Kralı IV. Nikomedes, ölmeden önce krallığını vasiyet yoluyla Roma’ya bırakmıştır. Bu olay, Roma’nın Anadolu’daki egemenliğini genişletmesi için önemli bir fırsat yaratmıştır.
Ancak bu süreçte Pontus Kralı VI. Mithridates buna karşı çıkarak bölgeye saldırmış ve Üçüncü Mithridates Savaşı (MÖ 73–63) başlamıştır.
MÖ 72 – Roma Generali Cotta’nın Prusias’ı Ele Geçirmesi
"Roma Generali Lucius Aurelius Cotta, Prusias’ı MÖ. 72 yılında ele geçirdi"
Bu işgal, hem Pontus tehdidini bastırmak, hem de Bithynia’nın Roma eyaleti haline gelmesini sağlamak amacıyla yapılmıştır. Lucius Aurelius Cotta, MÖ 1. yüzyılda yaşamış bir Roma senatörü, devlet adamı ve generaldir. En çok Pontus Savaşları sırasında, özellikle MÖ 74–72 yıllarında Bithynia bölgesindeki askeri faaliyetleriyle bilinir. Roma senatosunun görevlendirmesiyle, Roma’ya vasiyet edilen Bithynia Krallığı’nı korumakla görevlendirilmiştir.
Cotta, Roma’nın doğu eyaletlerini korumakla görevli konsül olarak bölgeye gönderildi. Prusias ad Hypium (bugünkü Konuralp) gibi kentler, bu dönemde Cotta tarafından Roma’nın egemenliğine dahil edilmiştir. Ancak Cotta, Mithridates karşısında ağır bir yenilgi almıştır: Chalcedon (Kadıköy) kuşatmasında donanmasını ve birçok askeri kaybetmiştir. Savaştaki başarısızlığına rağmen, bölgedeki bazı şehirleri Roma’ya katma süreci onun döneminde gerçekleşmiştir.
Roma’nın Anadolu’daki genişleme sürecinde kritik bir figürdür. Cotta’nın ardından görevi Pompeius Magnus devralmış ve Mithridates’e karşı kesin zafer kazanmıştır.
Pompeius ve “12 Kent Birliği” (Koinon ton Poleon)
Savaşlardan sonra Pompeius Magnus, Anadolu’da Roma’nın denetimini sağlamak için yeni bir düzen kurdu. 12 Kent Birliği”, Roma’nın Anadolu’daki kentleri organize etme biçimlerinden biriydi. Bu birlik, siyasi, adli ve ekonomik işbirliği amacıyla oluşturulmuştur.
Pompeius Magnus (Pompey the Great), MÖ 1. yüzyılda Roma’nın doğu eyaletlerinde düzeni sağlamak ve Pontus Kralı VI. Mithridates’e karşı zafer kazanmak amacıyla Anadolu’da çeşitli idari ve siyasi düzenlemeler yapmıştır. Bu bağlamda, bazı kaynaklarda “12 Kent Birliği” olarak anılan bir yapıdan bahsedilmektedir. Ancak, bu birliğin tam olarak hangi şehirleri kapsadığına dair antik kaynaklarda net bir liste bulunmamaktadır.
Bazı modern araştırmacılar, bu birliğin Anadolu’nun kuzeybatısında yer alan ve Roma ile ittifak halinde olan şehirleri içerdiğini öne sürmektedir. Bu şehirler arasında Prusias ad Hypium (günümüzde Konuralp), Nicomedia (İzmit), Nicaea (İznik), Apamea (Düzce yakınları), Sinope (Sinop), Amisos (Samsun), Trapezus (Trabzon), Amastris (Amasra), Heraclea Pontica (Karadeniz Ereğli), Tios (Filyos), Kotyora (Ordu) ve Cerasus (Giresun) gibi şehirler sayılmaktadır.
Bu birliğin amacı, Roma’nın Anadolu’daki egemenliğini pekiştirmek, bölgedeki şehirler arasında siyasi ve ekonomik işbirliğini teşvik etmek ve ortak savunma mekanizmaları oluşturmaktı. Birlik, üye şehirlerin iç işlerinde özerkliğini korurken, dış politikada Roma’ya bağlı kalmalarını sağlamıştır. Ancak, bu konuda kesin bilgilere ulaşmak için daha fazla arkeolojik ve epigrafik kanıta ihtiyaç vardır. Bu nedenle, “12 Kent Birliği”nin tam yapısı ve işleyişi hakkında kesin yargılarda bulunmak şu an için zordur.
Prusias ad Hypium, bu birliğin üyesi olarak Roma’ya bağlı ama yerel özerklik sahibi bir kent devleti statüsü kazanmıştır. Kültürel, dini ve yönetsel kararlarını bağımsız alan kendi meclisine (boule) ve halk meclisine (demos) sahip, ancak Roma’nın dış politikasına ve askeri stratejilerine bağlı kalmıştır.
Kaynak:
Cassius Dio, Roman History
Plutarkhos, Pompeius biyografisi
Comments