Konuralp; Tarihsel Gelişim - MS.69 - 79, Roma İmparatoru Vespasian
- Zerrin Avan
- 2 gün önce
- 2 dakikada okunur
Yazan: Zerrin Avan, Sanat Tarihçisi
MS 69–79
Flavius Hanedanı’nın kurucusu Roma İmparatoru Vespasian
MS. 74 yılında Roma İmparatoru Vespasian, Bithynia bölgesini tamamen Roma’ya bağlayarak eyalet statüsüne getirdi. Böylece bölgedeki şehirler Roma valileri tarafından yönetilmeye başladı.
Roma İmparatoru Vespasian döneminde Bithynia bölgesi resmî olarak Roma topraklarına ilhak edilerek bir eyalet (provincia) statüsüne kavuşturulmuştur. MS 74 yılındaki bu idari dönüşüm sonucunda, bölgedeki kentler doğrudan Roma yönetimine bağlanmış ve merkezi otoriteyi temsilen atanan Roma valileri (praesides), yerel idareyi üstlenmiştir. Böylece Bithynia, Roma İmparatorluğu’nun Anadolu’daki kurumsallaşmış yönetim sistemine entegre edilmiş ve imparatorluk yapısı içinde hukuki, siyasi ve ekonomik açıdan yeniden yapılandırılmıştır.
Bithynia’daki şehirler
MS 74 yılında, Flavius Hanedanı’nın kurucusu Roma İmparatoru Vespasian (MS 69–79) döneminde, Bithynia bölgesi resmî olarak Roma topraklarına ilhak edilerek bir provincia (eyalet) statüsüne kavuşturulmuştur. Bu idari dönüşüm, Roma’nın doğu politikasında Anadolu üzerindeki egemenliğini pekiştirme sürecinin bir parçası olarak değerlendirilmelidir. Eyaletleştirme süreciyle birlikte, Bithynia’daki şehirler, doğrudan imparatorluk yönetimine bağlanmış; bölge, senatör ya da equestrian sınıfından atanan valiler (praesides) tarafından yönetilmeye başlanmıştır.[ 1] Roma hukuk sistemine entegrasyon, vergi düzenlemeleri ve askeri sorumlulukların belirlenmesi gibi yapısal değişiklikler, bu dönemde eyaletin kurumsal yapısını şekillendirmiştir.[ 2] Böylece Bithynia, Roma İmparatorluğu’nun doğu sınırındaki önemli bir idari ve stratejik merkez haline gelmiştir.
MS 74 ve Prusias ad Hypium’un Roma Eyalet Sistemine Entegrasyonu
Prusias ad Hypium, antik dönemde Batı Karadeniz’in iç kesimlerinde yer alan, Bitinya Krallığı’na ait önemli kent merkezlerinden biriydi. Kentin adı, Bitinya kralı I. Prusias (MÖ 228–182) tarafından verilmiş olup, bu isim, hem kralın kent üzerindeki hâkimiyetini hem de Hellenistik dönemde yaygın olan monark adına kent kurma pratiğini yansıtır.
MS 74 yılında, Roma İmparatoru Vespasian döneminde Bithynia resmen Roma İmparatorluğu’na bağlı bir senatoryal eyalet olarak teşkilatlandırıldığında, Prusias ad Hypium da bu idari yapılanmanın bir parçası haline gelmiştir. Bu dönemde kent, tıpkı Nikomedeia (Nicomedia) ve Nikaia (Nicaea) gibi diğer Bitinya şehirleriyle birlikte, Roma’nın doğrudan kontrolüne geçmiş ve Roma valileri tarafından yönetilmeye başlanmıştır.
Konuralp’te (antik Prusias ad Hypium) yapılan arkeolojik kazılarda çok sayıda yazıt ortaya çıkarılmıştır. Bunlardan bazıları imparatorlara adanmış ya da yerel yöneticilerin yaptırdığı kamu binalarını anlatır; ancak MS 74 yılına dair birebir bir vali ismi henüz teyit edilmiş değildir. Kent yönetimine dair bilgiler, daha çok MS 2. yüzyıldan itibaren belirginleşmektedir.
Roma egemenliği altında, Prusias ad Hypium mimari, idari ve kültürel açılardan önemli değişimlere sahne olmuştur:
Kentteki kamu yapıları – tiyatro, hamam, su kemeri ve köprü gibi eserler – bu dönemde ya inşa edilmiş ya da Roma tarzında yenilenmiştir.
Roma’nın şehir planlaması ve mimari üslubu, kent dokusuna entegre edilmiş; imparator kültü gibi dini unsurlar da kent yaşamına dâhil olmuştur.
Latince yazıtlar ve İmparatorluk propagandası, kentin kamusal alanlarında belirgin biçimde yer almış ve Roma yurttaşlığına geçiş süreçleri belgelenmiştir.
Bu gelişmeler, Prusias ad Hypium’un Roma şehir kültürüne adapte olduğunu ve bölgesel bir merkez olmaya devam ettiğini göstermektedir. Kentin bu döneme ait kalıntıları – özellikle antik tiyatro, su kemerleri ve Roma köprüsü – bugün hâlen ayakta olup, söz konusu dönüşüm sürecinin mimari ve arkeolojik izlerini taşımaktadır.
Yazan: Zerrin Avan
Kaynak:
[ 1]: Sherk, R. K. (1984). Rome and the Greek East to the Death of Augustus. Cambridge: Cambridge University Press, s. 129–133.
[ 2]: Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century After Christ, Vol. I. Princeton: Princeton University Press, s. 247–250.
Comentarios