Konuralp Antik Kent
- Zerrin Avan
- 29 Haz
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 21 Eyl
Konuralp Antik Kent . Osmanlı Dönemi . Erken Cumhuriyet dönemi . Greko - Romen dönemi .
Yazan: Sanat Tarihçisi Zerrin Avan
Konuralp Antik Kent Tanımına Eleştirel ve Kapsayıcı Bir Bakış
“Konuralp Antik Kent” ifadesi, yalnızca bir arkeolojik alanı tanımlamaz; aynı zamanda farklı tarihsel dönemleri ve kültürel katmanları bünyesinde barındıran çok yönlü bir yerleşim kimliğine işaret eder. Bu ifade, üç ana unsurdan oluşur: “Konuralp”, “Antik” ve “Kent”. Her biri ayrı tarihsel ve kültürel bağlamlara gönderme yapmakta, üç kelime bütünlüğü ile mekansal sürekliliğin bütünsel bir göstergesi haline gelmektedir.
Konuralp
“Konuralp” adı, 14. yüzyılda Osman Gazi ve Orhan Gazi’nin akıncı komutanlarından Konur Alp Bey’in bölgeyi fethetmesini onurlandıran bir addır. Bu isim, bölgenin Osmanlı dönemi yerleşim dokusunu, idari kimliğini ve yakın tarihî hafızasını temsil eder. Konuralp, aynı zamanda bugünkü Düzce’nin en eski Osmanlı-Türk yerleşimlerinden biri olup, geleneksel konut mimarisi ve sosyo-kültürel mirasıyla yaşayan tarihi bir kent dokusudur.
Antik
“Antik” niteleme sıfatıdır. Konuralp’in yaklaşık M.Ö. 3. yüzyılda kurulan Keiros ve Prusias ad Hypium adlı Greko-Romen kent devletine işaret eder. Bu döneme ait antik tiyatro, su kemerleri, şehir surları ve mezar yapıları, bölgenin klasik antikiteyle olan bağlarını ortaya koyar. “Antik” kelimesi bu bağlamda, arkeolojik sürekliliği ve kazı çalışmalarının bilimsel önemini vurgular.
Kent
“Kent” kavramı, hem antik hem Osmanlı hem de modern dönemlerde süregelen şehirleşme olgusunu temsil eder. Konuralp, farklı dönemlerde farklı biçimlerde kentsel bir merkez olmuş; antik bir polis (şehir-devlet), Osmanlı döneminde bir idari merkez ve günümüzde bir mahalle statüsüyle çok katmanlı bir kentsel yapı geliştirmiştir. Bu nedenle, “kent” ifadesi yalnızca fiziksel yerleşim anlamına değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel yapıyı da işaret eder.
Çok Katmanlı Bir Kültürel Miras Alanı
Bu üç ifadenin bir araya gelmesiyle oluşan “Konuralp Antik Kent” tanımı, bölgenin sadece Greko-Romen kalıntılarla sınırlı olmadığını, aynı zamanda Osmanlı-Türk tarihî dokusu ve modern kentsel kimliğiyle birlikte düşünülmesi gerektiğini ortaya koyar. Dolayısıyla, burası yalnızca bir “antik kent” değil; bir kültürel süreklilik alanı, çok dönemli bir miras peyzajıdır.
Bu çok katmanlı yaklaşım, hem koruma politikalarının hem de tanıtım ve planlama stratejilerinin tarihsel çeşitliliğe duyarlı biçimde geliştirilmesini gerekli kılar.
Kültürel Miras
Koruma İlkeleri: Çok katmanlı bir kültürel koruma politikası
Bilimsel literatür ve uluslararası koruma ilkeleri açıkça belirtmektedir ki; kültürel mirasın korunması, yalnızca antik dönemle sınırlı tutulamaz. Çok katmanlı bir kültürel koruma politikası, bölgenin Roma öncesi, Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi izlerini bütünsel bir yaklaşımla ele almalıdır. Kültürel miras, yalnızca mimari yapının kendisini değil, çevresiyle birlikte tanıklık ettiği yaşamı, toplumsal hafızayı ve kültürel sürekliliği de kapsar.
Bu bağlamda, sadece “antik” dönem yapıları üzerinden tanımlanan ve finanse edilen bir koruma anlayışı, Osmanlı-Türk dönemi sivil mimari örneklerinin dışlanmasına ve kamusal kayıtsızlığa neden olur. Bu tür tek katmanlı uygulamalar, yerel halkın tarihi aidiyet duygusunu zedeler, mülkiyet hakkı üzerinde seçmeci baskı kurar ve kültürel sürekliliği kesintiye uğratır.
Konuralp, Osmanlı mahalle tipi yerleşim dokusu ile döneminin imar özelliklerine sahiptir. Yeni kentsel dönüşüm projeleri ile ender bulunan bu Osmanlı mahalle tipolojisinin yok olmaya sebep olması endişe vericidir.
Konuralp’in tarihsel derinliğini ve kimliğini korumak, yalnızca örneğin, bir antik tiyatroyu değil; Konur Alp Bey’in adını taşıyan beldenin bütünsel tarihi dokusunu, yerel halkı, geleneksel Türk evlerini ve hafızasını birlikte korumakla mümkündür.
Sanat Tarihçisi Zerrin Avan
Yorumlar