Antik Tiyatronun Sahne Cephesi ve Yaşayan Konuralp
- Zerrin Avan
- 4 gün önce
- 2 dakikada okunur
Mimari. Kent.
Yazan: Sanat Tarihçisi Zerrin Avan
Giriş
Bu sahne yapısı beni hep düşündürmüştür. Fotoğrafı görünce yine bir düşünce sardı. Çok küçük değil mi? Tiyatronun oturma sıralarını düşündüğümüzde bu "sahne cephesi" minnak. Çok mütevazi 👍🏻☺️
KONURALP Prusias ad Hypium Antik Tiyatrosu
Helenlerin mütevaziliğine karşı Roma yapıyı büyütmeye çalışmış. Yamacın eğimi oturma sıralarını genişletmeye elverişli olmuş ancak yarım daireyi aşan orta / orkestra ile sınırlanmış olan sahneyi genişletmeye maalesef mimari anlamda elverişli değildi. Çünkü her iki yanda düz hatlı yapının taşıyıcıları ve tonozlu zorunlu geçiş ve destek duvarları vardı. Sahneyi büyütmek bu geçitleri kapatırdı. Sahne kütlesi bu yan taşıyıcılara kilitleniyor, alanı büyütme tiyatro planına müdahale anlamına gelirdi.
Antik tiyatronun sahne yapısı (Scaenae Frons) ☺️ namı diğer bizim Kaleler.
📸 Antik tiyatronun sahne yapısı (Scaenae Frons) ☺️ namı diğer bizim Kaleler. Önde oyuncuların gösteri yaptığı sahne kısmı kalıntı halinde, arkasında çok katlı sahne cephesi, arkasında avlusu. Sahnenin temeli ve alt duvar, kaide hatları. 👉arkadaki sokağın adı da Kaleler. Tiyatronun etrafında geç Roma Bizans, Üskübü Konuralp Osmanlı dönemi ve erken Cumhuriyet tescilli sokak dokusu ile geleneksel Türk evleri yaşıyor. 👉çekirdek tiyatro alanı kendi başına bir yapı 👉 Konuralp çok katmanlı tarihi dokuya sahip.
🌿Tiyatronun kendi çekirdek alanı da öyle. Altından erken devir kalıntıları çıkıyor. Üstünde Helen ve Roma vs. Sahne binasının arka avlusundan Roma geç dönem / Bizans kalıntıları çıkıyor. 🍃Tiyatronun öneminin yitirilmeye başlandığı geç Roma, Bizans dönemi de eklemleniyor ve sonrası Osmanlı dönemi. 👉 Amaç, tiyatronun vb. antik kalıntıların çekirdek yapısını güvence altına almaktır, Konuralp’te şu anda tiyatro adına bu sağlanmış durumda.
Çok Katmanlı Yaşayan Konuralp
🌳🏡🍃 😍Ancak 👉 çekirdek tiyatro çevresinde Alt yapıyı ortaya çıkarmak pahasına şu an günümüzde yaşayan geleneksel Türk evlerine dokunmak ve Konuralp türbesi nin yanısıra Türk evlerini ve sahip olduğu çevre sokak dokusuna müdahale etmek bir durup bilimsel anlamda düşünmek gerek. Helen, Roma, Bizans, Osmanlı, erken Cumhuriyet. Hepsi kendine özgü özel. Aslolan farklı dönemlerin kültürel mirasını yaşatmak ♥️ sağında Osmanlı solunda Roma arkanda Bizans … yaşayan Cumhuriyet dönemi. ..ve bu hafta sonu en yakın müze ziyaretine 🥳
Sonuç
Sonuç olarak, Konuralp Prusias ad Hypium Antik Tiyatrosu, yalnızca Helenistik kökenleri ve Roma döneminde kazandığı anıtsal boyutlarıyla değil, aynı zamanda Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet evreleriyle üst üste eklemlenmiş çok katmanlı bir kültürel peyzajın içinde yer almaktadır. Tiyatronun sahne yapısının mimari sınırlılıkları, kent dokusunun sürekliliğini koruma yönündeki zorunluluklarla birleştiğinde, bu alanın tekil bir dönem üzerinden değil, ardışık dönemlerin birlikte okunmasıyla değerlendirilmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla, tiyatronun çevresinde günümüze ulaşan geleneksel Türk evleri ve sokak dokusunun korunması, yalnızca estetik veya nostaljik bir tercih değil; çok katmanlı kültürel mirasın bütüncül olarak yaşatılması adına bilimsel ve etik bir zorunluluktur. Böylece, Konuralp’in özgün kimliği, farklı tarihsel evrelerin bir aradalığıyla hem akademik hem de toplumsal düzlemde anlam kazanmayı sürdürecektir.
Kaynaklar
Yorumlar